ALEKSANDR PUŞKİN — şeirlər

Ədəbiyyat

GÖZƏL QIZ, OXUMA MƏNİM YANIMDA 

(Tərcümə X. Xəyal)

Gözəl qız, oxuma mənim yanımda,

Qəmli Gürcüstanın nəğmələrindən.

Saldın oxuduqca yenə yadıma,

Uzaq diyardakı həyatı birdən.

 

Neyləyim, əfsus ki, gətirir yada,

Ucaldıqca ürək dağlayan səsin,

Həm çöl, həm gecə — və ay işığında,

Uzaq və zavallı qızın çöhrəsi.

 

O əziz, bəlalı surəti, bil ki,

Tamam unuduram səni görəndə.

Sənin nəğmənisə eşidən kimi,

Yenə o canlanır gözüm önündə.

 

Gözəl qız, oxuma daha yanımda,

Qəmli Gürcüstanın nəğmələrindən.

Saldın oxuduqca yenə yadıma,

Uzaq diyardakı həyatı birdən.

 

QARAÇILAR

 

Günəş yığışdırıb şüalarını,

Meşəli sahili çulğayıb qürub.

Yenə yandıraraq tonqallarını,

Budur, qaraçılar toy-büsat qurub.

 

Salam olsun sənə, xoşbəxt qəbilə,

Sənin ocaqların tanınır gendən.

Xatırla, bir vaxtlar burda səninlə,

Günlər keçirmişəm çadırlarda mən.

 

Sabah gün doğmamış bu sahillərdən,

Köçüb gedəcəksən, izin itəcək,

Sənin şairinsə qalır səfərdən,

O sənin ardınca ta getməyəcək.

 

Keçmiş dəcəlliyin daşını atıb

Sərgərdan həyatdan əl çəkəcəkdi

Tənha bir guşədə rahatlıq tapıb

Sakit kənd evində dincələcəkdi.

 

DON

 

Günəşdən nur alıb geniş çöllərdən

Sakit-sakit axır, salam, Don çayı!

Sənə gətirmişəm uzaq ellərdən

Bir oğul salamı, bir oğul payı.

 

Çaylar tanıyırlar səni sakit Don

Şöhrətli, qüdrətli bir qardaş kimi,

Salam gətirmişəm sənə Fəratdan,

Bir də ki Arazdan – təmiz, səmimi.

 

Amansız qaç-qovdan alıb dincini

Sanaraq buranı öz vətənləri

İçib Arpaçayın doğma suyundan

Söndürür yanğısın Don köhlənləri.

 

DAYƏMƏ

 

Çətin günlərimin sadiq həmdəmi

Ömrü-günü keçmiş ağ göyərçinim

Ormanlar içində bir ana kimi

Çoxdan gözləyirsən yolumu mənim.

 

Günlərlə durursan daxman önündə

Keşikdə dayanan bir əsgərmisən?

İllər iz qoyduğu o əllərində

İlmə vuran millər ləngiyir nədən?

 

Bir kimsə girməyən açıq qapıdan

Dikib gözlərini uzaq yollara

Ürəyini sıxan dərddən, qayğıdan

Usanıb dalırsan sən xəyallara…

 

Həyat aldatsa səni

Nə qəzəblən, nə qəmlən

Taleyinlə sən barış

Bir gün gələr – gülərsən

Ürək ümidlə yaşar,

Bu günün qəm-qüssəsi

Bir anlıqdır, keçəcək

İndinin acıları sonra şirinləşəçək.

 

QIŞ AXŞAMI

 

Külək asimana sovurur qarı

Zülmətə bürüyür göyün üzünü.

Hərdən bir yalquzaq qurd tək ulayır

Hərdənsə zarıyır bir cocuq kimi.

 

Hərdən quduzlaşmış bir vəhşi kimi

Sanki cırmaqlayır damda samanı

Hərdənsə gecikmiş müsafir kimi,

Gəlib döyəcləyir bizim aynanı.

 

Miskin daxmamızı bürüyübdü qəm

Zülmət içindədi bu gecə yenə

Mənim qoca dayəm, qoca rəfiqəm,

Nə fikrə dalmısan, nə olub sənə?

 

Bəlkə fırtınanın müdhiş səsindən,

Mənim sadiq dostum, yorulmusan sən.

Bəlkə öz cəhrənin zümzüməsindən,

Xoşlanıb bir anlıq mürgüləyirsən?

 

İçək dərd əlindən, bu gün bədhalam,

Yoxsul gəncliyimin yaxın həmdəmi.

İçək, bəs hardadır mənim piyaləm?

Bir anlıq unudaq qüssəni, qəmi.

 

Oxu, o quşdan ki, uzaq dənizin,

Tənha adasında ömür sürərmiş.

Oxu, o qızdan ki, çiynində səhəng,

Səhər gün doğmamış suya gedərmiş.

 

Külək asimana sovurur qarı,

Zülmətə bürüyür göyün üzünü.

Hərdən bir yalquzaq qurd tək ulayır,

Hərdənsə zarıyır bir cocuq kimi…

 

Gözəlim, oxuma qarşımda gəl sən,

Gürcü nəğmələrin – kədərli, qəmli.

Yadıma salırlar onlar, biləsən,

Ötən günlərimi – dərdli, ələmli.

 

Ürək parçalayan nəğmən, gözəlim,

Mənə xatırladır olub-keçəni

O uzaq çöllərdə qoyub gəldiyim,

Məsum qızcığazı, aylı gecəni.

 

Ölüm kabusunu sənə baxanda,

Sanki bir anlığa unuduram mən.

Heyhat, bu nəğmənə qulaq asanda,

O mənim yadıma düşür yenidən.